Wacław Potocki
_
Nim jednak rozpocznie się ten pośmiertny turniej, nim podniesie się zasłona okrywająca wielkie dziejowe teatrum, staje przed publicznością sam poeta, już nie jako kaznodzieja i
moralista, lecz dziejopis tego turnieju, i prosi o pobłażliwość dla swej „swady”.
Pracę swoją zaś oddaje pod szczególną opiekę najwyższego dostojnika ówczesnego, Jana Sobieskiego, marszałka koronnego i wielkiego hetmana.
Teraz nareszcie rozpoczyna się nie widowisko jednakże, ale prolog, podający dziejowy zarys stosunków między Turcją a Polską:
_Już we trzech częściach.
Turczyn rozpościera świata _
_Twardy tron ._
Co chwila przecie przerywa Potocki swą opowieść to wybuchem oburzenia, że „mizerna śmierć ludzka [...
] ubogich skotopasów zgraja czcza i nikła, [...] z pastucha zbójca, żołnierz ze zbójce”, miała „cały świat zhołdować”.
_I są jeszcze cesarze rzymscy?
i bez wstydu _
_Od tej nędze, od tego wykąsani gidu, _
_Tym się piszą tytułem!
_
To znowu, wspomniawszy o przyjaznych stosunkach, jakie utrzymywał Zygmunt I z Solimanem, rozwodzi się nad korzyściami zgody i potrzebą wybaczania drobnych uraz, co przywodzi mu na
myśl podanie o Florianie Szarym , które daje sposobność do wspomnienia świeżo obranego Wiszniowieckiego (zrodzonego z Zamojskiej) i wezwanie współziomków do zgody, gdy „Jelita w
koronie”.
Jak widzimy, Potocki w swej „swadzie”, zwyczajem ówczesnych kaznodziei i oratorów politycznych, nie trzyma się żadnego planu, lecz ulega asocjacji pojęć grupujących się
dowolnie w jego umyśle.
Choć czuje, że schodzi z drogi, nie ma siły oprzeć się pokusie rozwinięcia nasuwającej mu się a miłej myśli; można by w tym dopatrywać zależności nierządu i samowoli
politycznej od bezładu w zakresie życia umysłowego.
Mowy sejmowe i okolicznościowe, kazania, panegiryki, broszury polityczne i pisma satyrycznej treści — oto zwykły pokarm umysłowy ówczesnego szlachcica.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 Nastepna>>