Wacław Potocki
Czytelnika, którego uczucie rozbudził i nastroił uroczyście poeta, w którego sercu rozniecił zapał dla wielkich celów — rozśmiesza naraz rubasznym żartem, niwecząc tym
podniosły nastrój ducha.
Nie tylko to częste przechodzenie „z hymnu do prostej powieści”, ale ta ciągle napotykana dysharmonia między pojęciami i uczuciami poety a powszednią, jowialną, realistyczną
formą, w jaką je przyobleka, zniechęca dzisiejszego czytelnika, rażąc jego estetyczne wymagania i nawyknienia.
Ulubionym źródłem porównań Potockiego jest życie podwórzowe i kuchnia folwarczna.
Zniechęceni brakiem żywności żołnierze mają miny takie, „jakby mu psi pojedli krupy”; gdy Turcy dobrą otrzymali naukę, stali się ostrożni „jak pies bity, co drugi raz nie
pójdzie do kuchni, choćby nań wołać: ciu, ciu”, to znowu: „pies psa kąsa, a iszcze”. Osman po przegranej wraca „pod się z chwostem”.
Kandydaci do opieki nad Rizęcząpospolitą w czasie bezkrólewia po abdykacji Jana Kazimierza cisną się jak psy do kości.
„Każdemu psu kość luba, każdemu łakoma, tym się kąskiem, będzie-li chciał szczeknąć, udławi” [—].
Kozacy znowu tak nawykli do nocnych napaści na obóz turecki, „kiedy się komu przez tajemne dziury kotowie w mięso wnęcą albo tchórze w kury”.
Muzyka turecka podobną jest do głosów „świń zamkniętych”, król cudzoziemiec, to „kaczka wodząca kurczęta”, Polak wobec nieprzyjaźni sąsiadów musi spać czujnie „jak
kur na grzędzie”. Kule w czasie boju sypią się jak „groch z woru”, wielkie czyny człowieka to „świece”, których „knot z cnoty”.
Gdy człowiek z tych czynów daje Bogu „prezent”, On mu nawzajem „z wierzchem łaskę swą sypie”. Kłopotliwe położenie, to „rosół”.
Malując swą boleść po stracie ukochanego syna, przyrównywa swe serce do kotła, cierpienie do ognia, pod którego działaniem „łzy” jako „likwor” gotujący się w kotle,
„kipią przez oczy” i „mózg [okrutną] przeniknąwszy parą”, znowu wracają „z pluskiem” do serca.
<<Poprzednia 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | 42 | 43 | 44 | 45 | 46 | 47 | 48 | 49 | 50 | 51 | 52 | 53 | 54 | 55 | 56 | 57 | 58 | 59 | 60 | 61 | 62 | 63 | 64 | 65 | 66 | 67 | 68 | 69 | 70 | 71 | 72 | 73 | 74 | 75 | 76 | 77 | 78 | 79 | 80 | 81 | 82 | 83 | 84 | 85 | 86 | 87 | 88 | 89 | 90 | 91 | 92 | 93 | 94 | 95 | 96 | 97 | 98 | 99 | 100 | 101 Nastepna>>